Korte beschrijving/Annotatie

Fascinerend onderzoek dat het vreemdelingenbeleid vroeger en vandaag kadert

Tekst achterflap

In de negentiende eeuw bloeide de haven van Antwerpen en dat leidde tot een groeiende aantrekkingskracht op zowel internationale immigranten alsook werkmigranten uit andere hoeken van het land. In dit boek wordt onderzocht hoe de stad Antwerpen omging met buitenlandse nieuwkomers in een periode waarin niet enkel het aantal migratiebewegingen steeg, maar waarin ook de inmenging van de centrale staat alsmaar toenam. Na de onafhankelijkheid van België was de medewerking van de lokale bestuursniveaus aan het vreemdelingenbeleid geen evidentie: de meeste steden in de Zuidelijke Nederlanden hadden van oudsher een sterke traditie van politieke autonomie opgebouwd. Deze studie toont aan hoe de prioriteiten van het stedelijke vreemdelingenbeleid verschilden van die van de nationale staat, en hoe de stad het beleid ten aanzien van buitenlandse nieuwkomers soms bewust selectief toepaste. Het zijn tendens en die ook in de eenentwintigste eeuw nog actueel zijn en die het vreemdelingenbeleid - zowel vroeger als vandaag - vorm geven.

Slogan/Promotie

In de negentiende eeuw bloeide de haven van Antwerpen en dat leidde tot een groeiende aantrekkingskracht op zowel internationale immigranten alsook werkmigranten uit andere hoeken van het land. In dit boek wordt onderzocht hoe de stad Antwerpen omging met buitenlandse nieuwkomers in een periode waarin niet enkel het aantal migratiebewegingen steeg, maar waarin ook de inmenging van de centrale staat alsmaar toenam. Na de onafhankelijkheid van België was de medewerking van de lokale bestuursniveaus aan het vreemdelingenbeleid geen evidentie: de meeste steden in de Zuidelijke Nederlanden hadden van oudsher een sterke traditie van politieke autonomie opgebouwd. Deze studie toont aan hoe de prioriteiten van het stedelijke vreemdelingenbeleid verschilden van die van de nationale staat, en hoe de stad het beleid ten aanzien van buitenlandse nieuwkomers soms bewust selectief toepaste. Het zijn tendens en die ook in de eenentwintigste eeuw nog actueel zijn en die het vreemdelingenbeleid - zowel vroeger als vandaag - vorm geven.

Biografie

Ellen Debackere is onderzoekster en freelance journaliste. Ze behaalde haar doctoraat in de geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel.

Inhoudsopgave

Dankwoord Lijst van figuren, grafieken, tabellen en kaarten 1 Inleiding Migratiebeleid in de geschiedenis Terminologie Tijd en ruimte Opbouw en methodologie 2 Het vreemdelingenbeleid in Antwerpen Uitdagingen en beperkingen Antwerpen en haar haven Migratie van, naar en doorheen Antwerpen Transitmigratie Immigratie De vreemdelingenwet Besluit 3 “Met enige waarschijnlijkheid van duurzaamheid” De registratie van vreemdelingen in de Scheldestad Niet zomaar politie: de Sûreté Publique De betrokken instanties Registratie: wetgeving en omzendbrieven Registratie op papier 1840: De opstart van het systeem 1850: Tien jaar vreemdelingendossiers 1880: Een geoliede machine Besluit 4 “On dit qu’elle était porteur d’un passeport” Identificatie van vreemdelingen in Antwerpen Paspoorten en wetgeving Het ‘gebruik’ van documenten in de vreemdelingendossiers Vreemdelingen en hun documenten Gebruik van documenten volgens leeftijd, gender en beroep Het gebruik van documenten volgens geografische herkomst Uitgezet: papieren in het bezit? De Antwerpse autoriteiten en hun ‘gebruik’ van documenten Besluit 5 “Que cette mesure nous considérons comme inhumaine” Onderstandsverlening aan vreemdelingen in Antwerpen De onderstandswoonstwetgeving en de positie van vreemdelingen Het Bureel van Weldadigheid en de ondersteuning van vreemdelingen Steun op microniveau Terugbetaling van gemaakte kosten Besluit 6 “Sans papiers, sans logement et sans moyens d’existence” De Antwerpse uitzetting van vreemdelingen uit het land Uitzettingen en de wet Uitzettingen op papier Naar de praktijk van het uitzetten Migratiepatronen Door de Antwerpse autoriteiten uit het land gezet: wie? Motieven achter een uitzetting: stedelijke overheid Motieven achter een uitzetting: de vreemdeling zelf Besluit Besluit Appendix 1. Toelichting bij het gebruik van de databank op basis van de vreemdelingendossiers 2. Toelichting bij de databank op basis van de uitwijzingsdossiers 3. Toelichting bij de databank op basis van het onderstandsregister 4. Toelichting bij de verwerking van de plaatsnamen 5. Toelichting bij de verwerking van de beroepscategorieën 6. Toelichting bij de zoektocht naar en de verwerking van de adressen van de adjunct-commissarissen Noten Bibliografie

Details