Amitav Ghosh (Calcutta, 1956) is antropoloog, schrijver en een van de meest gerespecteerde auteurs in de hedendaagse Indiase literatuur. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste mondiale denkers van het afgelopen decennium. In zijn ambitieuze boeken behandelt hij vooral thema's over geschiedenis, internationale politiek, kolonialisme, diaspora, migraties, klimaatverandering... geschreven vanuit het perspectief van de kleine man die vaak het slachtoffer is van al deze gebeurtenissen. Vooral de klimaatcrisis lijkt nooit ver weg uit de geest van deze bekroonde schrijver maar tot zijn frustratie is hij er niet echt in geslaagd om de essentie van dit urgente thema over te brengen in zijn romans.
In zijn nieuwste boek, The Nutmeg's Curse, blijkt hij, net zoals in zijn non-fictieboek uit 2016, The Great Derangement: Climate Change and the Unthinkable, moeiteloos naar een andere vorm over te stappen. Met zijn voortreffelijke vertelkunst en de gevoeligheid van een romanschrijver beschrijft hij in een mix van getuigenissen, anekdotes, historische feiten...de relatie tussen het koloniaal verleden en de huidige klimaatveranderingen om zo de aard van onze actuele crisis te begrijpen. 'Klimaatverandering,' zegt Ghosh 'gaat evenzeer over het verleden als over de toekomst want het heeft te maken met een diepe ongelijkheid die ingebakken zit in de manier waarop de wereld van het kapitaal denkt en functioneert sinds de tijd van de kolonisatie.'
Om dit te illustreren begint hij zijn verhaal anno 1621 met een verslag over de plundering van de Banda-eilanden, een archipel die tegenwoordig deel uitmaakt van Indonesië. Om een winstgevende handel in specerijen, waaronder nootmuskaat, veilig te stellen richtte de VOC toen een ware genocide aan onder de eilandbewoners. Ghosh verbindt het bloedbad op deze eilanden met de uitroeiing en slavenhandel van de inheemse bevolking van Amerika en Afrika. Aan de hand van deze 'bloedige' exploitaties legt hij een denkwijze bloot die de koloniale uitbuiting van zowel de mens als de natuur helemaal rechtvaardigt. Een denkwijze die tot op de dag van vandaag de geopolitiek nog steeds domineert. Ghosh: 'De westerse kolonisten hebben niet alleen de inheemse bevolking gedecimeerd of hen tot slaven gemaakt, maar ook het inheemse begrip van de relatie tussen mens en aarde vernietigd. Tot op de dag van vandaag worden mensen uitgebuit en wordt de natuur beschouwd als een 'hulpbron' om te exploiteren, het is een materie zonder rechten. Onze crisis is uiteindelijk het resultaat van een mechanistische kijk op onze aarde. Klimaatverandering wordt gezien als een technisch probleem dat met schone technologie en innovatie kan worden opgelost terwijl de aarde een levende planeet is met haar eigen keuzevrijheid en betekenis. Want 'Gaia' begint terug te slaan, de aarde heeft zelf ook iets te zeggen. Bovendien is de klimaatverandering slechts één aspect van een bredere planetaire crisis, het brengt heel wat andere problemen mee. Klimaatvluchtelingen, racisme, massale ontwrichtingen, diepe ongelijkheid, migraties, vervuiling, aantasting van het milieu, politieke ineenstorting en de Covid-19-pandemie zijn allemaal verwante neveneffecten, ze zijn diep geworteld in de koloniale geschiedenis en uiteindelijk gedreven door de winsthonger en dynamiek van mondiale elites.' En neen, het zijn niet de miljardairs, politieke intriges of technologie die ons zullen redden. Ghosh gelooft wél in alternatieve ontwikkelingsmodellen, hij richt zijn hoop op solidariteit en internationale strijd, op klimaat-en mensenrechtenbewegingen, de Occupy-beweging en Greta Thunberg tot Black Lives Matter.
The Nutmeg's Curse is een urgent maar verontrustend boek. De slagschaduw van het kolonialisme en 500 jaar politiek van verschroeide aarde hebben ons geleid naar de verwarde wereld waarin we nu leven. We zullen de aarde moeten redden om onszelf te redden.
- - Boek kopen.
- - Meer tips van Edith vind je hier.