Een huis voor boeken, cultuur en ontmoeting. Literair, progressief en coöperatief.

Jan las "Homo Poëticus" van Danilo Kis

14
Februari

In de reeks privé-domein verschijnt een bundeling autobiografische teksten en essays van de Joegoslavische schrijver Danilo Kis (1934 - 1989). Eerherstel voor een sleutelfiguur uit de Europese letteren.

Toen Danilo Kis in 1989 op vierenvijftigjarige leeftijd overleed, bevond hij zich op het toppunt van zijn kunnen en van zijn roem. De internationale belangstelling voor zijn oeuvre had een hoge vlucht genomen en wereldwijd verschenen vertalingen van zijn werk. Met vaandeldragers als Milan Kundera en Solzhenitsyn was er in de jaren tachtig in het Westen een grote fascinatie ontwaakt voor schrijvers van de andere kant van het IJzeren Gordijn.

De Nobelprijs ging naar auteurs als Czeslaw Milosz, Jaroslav Seifert en Joseph Brodsky, en Kis had weleens de volgende in het rijtje kunnen zijn. Maar zover kwam het dus niet. Drie weken voor de val van de Muur stierf de verstokte roker aan longkanker. Hij had vier romans gepubliceerd, twee verhalenbundels en een verzameling polemieken.

Kis omschreef zichzelf als een 'etnografische rariteit': een Joegoslaaf van gemengde Hongaarse en Montenegrijnse afkomst, geboren in het huidige Servië. Zijn levensloop overspande van begin tot eind de meest dramatische historische periode die zijn geboortestreek te verduren kreeg. Van de opkomst van het fascisme aan het begin van de jaren dertig tot het instorten van de Sovjet-Unie eind jaren tachtig. Het zou in Kis een opstandigheid oproepen tegen alles wat rook naar totalitarisme en nationalisme.

Kis veroverde de harten met zijn romans en verhalen, maar met zijn polemieken schopte hij venijnig tegen de schenen. Hij verdedigde de poëzie tegen de politiek, en de politiek tegen het totalitarisme. Hij verzette zich tegen een politiek klimaat 'waarin alles tot een simplistische, nietszeggende verdeling in links en rechts wordt gereduceerd, als op de dag des oordeels.' Kis zwoer bij 'het brede spectrum van tegengestelde meningen die als een groot, luidruchtig en ruziënd gezin onder één en hetzelfde dak leven'. Zijn heil zocht hij bij de eeuwige twijfel, 'misschien het kostbaarste intellectuele kompas'.

'Homo Poëticus' biedt een chronologische selectie van teksten die variëren van mijmerende observaties en poëticale ontboezemingen tot bijtende polemieken en intieme  inkijkjes in een zwervende ziel. 'Schrijver word je zoals je drenkeling wordt. Ik schrijf omdat ik geen genoegen neem met mezelf en de wereld. En om dat ongenoegen uit te spreken. Om te overleven!' Kis was een fijngevoelige intellectueel die te veelzijdig was om zich voor één zaak te laten inspannen. Zijn leven en werk speelden zich af onder een Kantiaans credo: ‘Wat is verlichting? – verlichting is geestelijke volwassenheid; haar devies luidt: Heb het lef van je eigen verstand gebruik te maken.’

  • - Hier kan je het boek kopen
  • - Alle recensies van Jan, kan je hier lezen.
Terug naar de lijst